“We hadden hem uit huis gezet, maar ’s nachts stond hij te schreeuwen in de tuin”

Van lieve, vrolijke jongen naar agressieve drugsverslaafde: Jasper (23) zakte door de jaren heen steeds verder weg. Het ging pas echt slecht met hem toen hij een jaar lang op straat rondzwierf. Zijn moeder dacht dat hij dood zou gaan. Tot Jasper bij Trajectum terechtkwam en eindelijk een leven kon opbouwen.
Moeder Carlijn: “Hij is zo eerlijk, vertrouwt iedereen. Dat vertrouwen is door andere mensen misbruikt.

“Een jaar lang zwierf Jasper op straat. Doodsbang was ik, ik dacht echt dat hij doodging. We hadden hem uit huis gezet, het was niet meer veilig voor ons. Maar er kwam een strenge winter. Dan stond hij ’s nachts in de tuin te schreeuwen. Vreselijk was dat. Je kind loslaten, dat wil je niet. Dat is zo moeilijk om te doen, en toen moest het. Omdat Jasper iedereen altijd vertrouwt hebben mensen veel misbruik van hem gemaakt. Ze vroegen hem drugs naar het buitenland te smokkelen, misbruikten hem op allerlei manieren. En dat terwijl hij heel lief, vrolijk en eerlijk is. Hij oordeelt over niemand. Maar daar was niets meer van over.”

Moeilijk leren

Jaspers problemen begonnen op de basisschool. “Jasper kan moeilijk leren, vertelden ze ons. Omdat hij niet meekwam met de rest, ging hij zich anders gedragen. Hij ging gekke dingen doen en durfde alles. Hij ging van school naar school en daar kreeg hij weer trauma’s van. Achteraf beseften we dat hij door zijn licht verstandelijke beperking niet de hulp kreeg die bij hem past. Onze zoon zakte steeds verder weg. Wij bleven zoeken naar passende hulp maar vonden dit niet. En Jasper werd onhandelbaar: moest hij voor straf binnenblijven, klom hij door het badkamerraampje en was hij alsnog pleite. Jasper kwam met verkeerde kinderen in aanraking, die drugs en alcohol gebruikten en crimineel waren. Mensen dachten vaak dat het aan onze opvoeding lag. Maar omdat Jasper een laag IQ heeft, is hij makkelijk te beïnvloeden. Zo werd hij drugsverslaafd. Vaak kwam hij in aanraking met de politie, omdat hij bijvoorbeeld dingen ging stelen. Gevaar bestaat voor hem niet: Jasper vindt alles leuk en spannend. Maar toen hij door de drugs agressief werd, hebben we hem uit huis gezet. Het was niet meer veilig voor ons en zijn zusje. Vanaf toen leefde hij op straat."

"Moeder Carlijn: “Gevaar bestond voor Jasper niet.
Hij vond alles leuk en spannend”

Dag- en nachtritme

Uiteindelijk kon Jasper bij Trajectum toch geholpen worden. Carlijn: “Daar wisten ze precies hoe ze om moeten gaan met mensen zoals hij. Ze gingen niet met hem in discussie, maar zeiden gewoon: dit gaan we doen. En ze legden uit waarom. Keuzes kan iemand als Jasper niet aan; dan kiest hij niet voor het verstandigste maar voor het leukste.”

Begeleider John: “De jongen die binnenkwam, was koppig. Hij wilde niet bij ons zijn. En hij had geen dag- en nachtritme, dat moesten we hem weer aanleren. Maar wat ik al snel doorhad, is dat het een nette jongen was. Hij had fatsoen. En agressief is hij nooit geweest. Ja, natuurlijk was hij weleens boos en sloeg hij met de deuren. Maar dat hoort erbij. Onbeleefd was hij nooit.”

Omgaan met een beperking

Carlijn: “John legde vanaf het begin alles goed aan ons uit. Zo wisten we precies hoe Jasper geholpen werd. Daar werden wij rustiger van: hij was in goede handen. Trajectum leerde ons ook hoe we om moeten gaan met iemand met een licht verstandelijke beperking. Dat we meer op zijn niveau moeten praten, minder van hem moeten verwachten en hem geen keuzes moeten geven. Ik vraag me weleens af: waarom doen niet veel meer instellingen of scholen dat op deze manier? Trajectum weet heel veel over mensen met een beperking. Dat heb ik nog nooit ergens meegemaakt. Ze gaan zo goed met hun cliënten om: zorgzaam en met aandacht. Ik kreeg pas echt rust toen Jasper daar was.”

Toen Jasper een paar maanden opgenomen was, kregen zijn ouders weer contact met hem. “We hadden hem vreselijk gemist. En we merkten dat hij erg spijt had van alles wat er was gebeurd. Bij Trajectum hebben wij voor het eerst mee gemaakt dat Jasper meer hulp kreeg als het even minder goed ging. Eerder was dat altijd het moment dat Jasper weg gestuurd werd, en nog verder weg zakte.”

John: “Het moment dat Jasper en zijn ouders elkaar weer zagen, herinner ik me nog goed. Ze waren zo blij om elkaar te zien. Zijn moeder hield de hele tijd Jaspers hand vast; ze was de gelukkigste vrouw op aarde.”

Van regels naar vrijheid

In ongeveer drie jaar tijd ging het steeds beter met Jasper. John: “Eerst kwam hij op de gesloten afdeling terecht. Vanuit daar ging hij steeds een stapje verder. Hij kreeg meer vrijheden en moest zich aan afspraken houden. En hij moest natuurlijk aan zijn verslaving werken. Leren om nee te zeggen als iemand hem drugs wilde geven. Bij veel cliënten gaat dat een keer fout, ook bij Jasper. Maar wat opviel, is dat hij veel spijt had. Hij belde direct zijn ouders op: pa, ma, ik heb een fout gemaakt. Hij liet zijn emoties zien. En zijn ouders bleven hem steunen."

Als laatste stap van de behandeling kwam Jasper op de zorgboerderij wonen, waar hij een eigen appartementje kreeg. Binnenkort verhuist hij naar een andere stad. Hij woont dan niet meer bij Trajectum en gaat begeleid wonen. John: “Hij vindt het heel spannend om te verhuizen. Maar ik vertrouw erop dat het goedkomt.”

Begeleider John: “Ook Jasper ging de fout weer in met drugs. Maar hij had direct spijt en belde zijn ouders op.”

Klusjes voor oma

John: “Als het niet goed gaat, kan Jasper op zijn nieuwe plek altijd om hulp vragen. Hij is graag bezig en zal er naar de dagbesteding gaan. Vooral het grove werk vindt hij fijn, waar je moe van wordt. En dan zien we wel verder. Misschien leren autorijden, of later een betaalde baan. Maar alles stap voor stap. In de stad waar hij gaat wonen, woont ook zijn oma. Daar kan hij het goed mee vinden. Hij helpt haar met klusjes, doet de boodschappen en werkt in haar tuintje.”

Carlijn: “Jasper is weer de lieve jongen die hij van binnen is. Het is een familiemens: Kerst en Sinterklaas vindt hij geweldig. Hij vindt het heerlijk als de hele familie bij elkaar is. Terwijl hij in zijn slechte periode niet eens wist wanneer we jarig waren. Begeleiding zal Jasper altijd nodig hebben, maar dat is niet erg. Zolang hij maar lekker bezig kan zijn. Hij wil stratenmaker worden en veel buiten zijn. Met zijn bootje varen, sporten, plezier maken. Dan is hij gelukkig.”