MMPI-2-RF: ook toepasbaar voor zwakbegaafde cliënten
Klinisch psycholoog Hanneke Janssen onderzocht binnen Trajectum of de MMPI-2-RF ook gebruikt kan worden bij cliënten met zwakbegaafdheid (een verbaal begrip tussen 70 en 85) en psychische stoornissen. De MMPI-2-RF is een veelgebruikt instrument in de diagnostiek naar persoonlijkheidsfunctioneren en psychische stoornissen bij mensen met een gemiddelde of hogere begaafdheid. Tot voor kort werd aangenomen dat deze test niet betrouwbaar is bij mensen met een lagere begaafdheid. Hanneke en haar collega’s bewezen het tegendeel.
Zelfrapportage bij zwakbegaafdheid
Bij het diagnostisch onderzoek naar de persoonlijkheid, wordt wereldwijd de MMPI-2-RF gebruikt. De cliënt vult deze vragenlijst zelf in: het is een zelfrapportage-instrument. Tot voor kort gingen we ervanuit dat zelfrapportage niet betrouwbaar is bij mensen met zwakbegaafdheid. Er zijn nauwelijks instrumenten die gebruikt kunnen worden bij de diagnostiek naar persoonlijkheid bij mensen met een lagere begaafdheid. En dat is een probleem, want juist deze groep heeft een hoog risico op psychische stoornissen.
MMPI-2-RF toepasbaar
Klinisch psycholoog Hanneke Janssen deed, samen met diverse andere psychologen en wetenschappers, onderzoek naar dit onderwerp binnen Trajectum. Ze ontdekten dat ook mensen met zwakbegaafdheid de MMPI-2-RF op een betrouwbare manier kunnen invullen. Dat betekent dat de MMPI-2-RF ook bij deze groep goed ingezet kan worden om het persoonlijkheidfunctioneren en psychische stoornissen in kaart te brengen.
De validiteitsschalen van de MMPI-2-RF
De MMPI-2-RF is een lijst met 338 akkoord-/niet-akkoordvragen. Hij heeft 8 zogenaamde validiteitsschalen. Deze laten zien of de invuller steeds hetzelfde antwoord geeft op de vragen (consistentie), over- of onderrapporteert over klachten en in welke mate de test sociaal wenselijk wordt ingevuld. Zo staan er bijvoorbeeld vragen in die hetzelfde resultaat meten, maar subtiel anders gesteld zijn. Als veel van dit soort vragen elke keer op een andere manier ingevuld worden, is dat mogelijk een teken dat de test niet betrouwbaar is.
Onderzoek binnen Trajectum
Hanneke: “We hebben onderzoek gedaan binnen Trajectum met 101 cliënten uit de ambulante en klinische zorg. Van deze cliënte bleek 92% de vragenlijst consistent te hebben ingevuld. We hebben de cliënten van Trajectum ook qua leeftijd en geslacht gematcht met controlepersonen met een verwacht gemiddeld intelligentieniveau. We onderzochten aan de hand van de validiteitsschalen of cliënten met zwakbegaafdheid net zo consistent antwoordden als de controlegroep. Uit ons onderzoek bleek dat dat het geval was. In vergelijking met de controlegroep rapporteerden de zwakbegaafde cliënten even consistent. Ze rapporteerden ook meer klachten dan de controlegroep.”
Het complete plaatje
Hanneke: “Het is goed nieuws dat we dit instrument ook bij onze doelgroep kunnen gebruiken om goede en betrouwbare diagnostiek te doen. Meer inzicht in persoonlijkheidsfunctioneren helpt ons bepalen waar behandeldoelen zich op moeten richten en welke trekken het meest belemmerend of risicoverhogend zijn. Bij een complexe doelgroep waar altijd veel aan de hand is, is het belangrijk dat je een goed beeld hebt van alle aspecten. Niet alleen de gevolgen van de verstandelijke beperking, ontwikkelingsproblemen, psychotische kwetsbaarheid en andere psychische stoornissen, maar ook van de persoonlijkheidstrekken en het persoonlijkheidsfunctioneren. Dat bepaalt allemaal samen hoe de behandeling ingericht moet worden. Met de MMPI-2-RF kunnen we het complete plaatje duidelijker maken en daar de behandeling op aanpassen.”
Afname bij zwakbegaafdheid
Om de MMPI-2-RF af te nemen bij een cliënt met zwakbegaafdheid, is het belangrijk dat de cliënt in een rustige ruimte zonder afleiding zit, samen met een testleider. Deze testleider neemt samen met de cliënt de instructie door en checkt of deze goed begrepen is. De testleider blijft de hele test aanwezig en kan zo nodig uitleg geven over een vraag wanneer deze niet goed begrepen wordt.
Het hele artikel over het onderzoek naar het gebruik de MMPI-2-RF bij cliënten met zwakbegaafdheid is gepubliceerd in het Tijdschrift voor Psychiatrie. Je leest het hier.
